پیک وشتان

 

انتظارات حماسه سازان دوم خرداد از رئیس جمهور

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جهان شاهد همه پرسی وانتخابات متعددوگوناگونی در کشور ما بوده است . براساس قانون اساسی ، مردم برای انتخابات خبرگان رهبری ،گزینش رئیس جمهوری ،انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی ،گزینش شوراهاوامور دیگری که قانون معین کرد، به پای صندوق های رای می روند . اما بند پایانی یعنی انتخابات شوراهاهنوز توسط رای مستقیم مردم صورت نپذیرفته واین بخش از قانون معلوم نیست که چرا تاکنون به اجرا در نیامده است وهیچ یک از وزرای کشور به این قسمت از قانون توجهی نشان نداده اند .هنوز برای مردم روشن نیست که نقص از قانون است یا اجرای آن برای مسوولان ذی ربط دشوار است. بهر حال در میان انتخابات متعدد، حماسه دوم خرداد جلوه وشکوه ویژه ای داشت . بدون تردید علل    و عوامل زیادی در شکل گیری آن حماسه جاوید ملی نقش داشته است  .انقلاب اسلامی همواره با حمایت وپشتیبانی مردم غیور ومسلمان ایران در عرصه های گوناگون سیاسی ،فرهنگی ، اقتصادی ونظامی به پیروزی دست یازید.بدون شک رای مردم در دوم خرداد وخلق حماسه بزرگ ملی را نیز باید در راستای حمایت مردم از انقلاب اسلامی وآرمان آن تلقی نمود ..حماسه دوم خردادنشان داد که انقلاب اسلامی نیاز به حرکتی دارد که در قانون اساسی به آن تصریح شده است ولی عملا موردفراموشی سپرده شده  است . ممکن است برخی تصور کنند برنامه های ارائه شده  ،حرکتی نو وتازه براساس معیارهای جهانی بوده است تا همسویی ایران با آنهارا بنمایاندولی اینگونه خیالات وتصورات پایه واساس ندارد زیرا قانون گرایی ، زندگی در جامعه مدنی ،آزادی احزاب ، گسترش آزادی مطبوعات ،تکثر گرایی ،رعایت حقوق همه در چار چوب قانون ، آزادی بیان وقلم اموری هستند که در قانون اساسی پیش بینی گردیده است ولی تا خرداد 76 کسی در باره آن سخنی به میان نیاورده بود . طرح مسائل یاد شده امید فراوانی در میان اندیشمندان  ،دانشجویان ،صاحب نظران وبالاخره در میان عموم طبقات مردم ایجادکرده است  که با نشاطی وصف ناپذیر وبا امید به آینده ای روشن ، به پای صندوق های رای رفتند وحماسه عظیم دوم خرداد را خلق کردند  .آزادی بیان وقلم در تاریخ معاصر ایران همواره با فراز ونشیب زیادی مواجه بوده است . گاهی از اوقات از آزادی بیان وقلم که تبلور نبوغ وترقی یک ملت وجامعه است در کشور ما از آن خبری نبوده است وبعضی از اوقات که زمینه برای آن فراهم گردید بهره برداری مناسب از آن نمی شد. پس از پیروزی انقلاب در یک برهه فضای سازنده ای در کشور ایجاد گردید که برخی از جریانات انحرافی از نو پا بودن انقلاب سوءاستفاده نمودند ونگذاردند آزادی بیان و قلم در چار چوب قانون در آید وتلاش نمودند از آزادی برای مقاصد شوم خود بهره جویند  ..اکنون به نظر می رسد که اندیشمندان ،صاحب نظران ونویسندگان باید شعار قانون گرایی را در بیان وقلم هم به عنوان یک اصل تلقی نمایند وهم برای اندیشه وقلم خود حد ومرز ی قائل شوند وهرچه که با منافع ملی وتوسعه آن سازگار است، بنگارند وچیزهایی که خلاف قانون بوده وبا منافع ملی وموازین شرع منافات دارد از نگارش وبیان آن خودداری کنند. هنگامی که کشور ما در حال دفاع در برابر جنگ تحمیلی بود پرواضح است که امکان طرح مسائل ومشکلات ، در آن هنگام برای مطبوعات ، نشریات وگویندگان نبوده است . زیرادموکراسی ترین کشور دنیا در زمان جنگ قانون مربوط به خود یعنی قانون زمان جنگ ودفاع از حیثیت ملی را اعمال می کندبنابر این ، در این مقطع زمانی منافع ملی حکم می کند که نویسندگان در راستای مصالح ملی وکشور بنویسند وبگویند .بدیهی است هر آنچه که در آن مقطع گفته نشد ومورد نقد وبررسی قرار نگرفت وده ها مشکلی که پیامد جنگ وغیر آن است ، پس از جنگ وبرقراری صلح وآرامش بایدموردنقدوبررسی قرارگیرد. به نظر می رسید که مسوولان ذی ربط زمینه را برای نقد وبررسی وگفتگو همراه با تفاهم جهت ساختن کشور فراهم سازند  ..فقدان فضای مناسب سیاسی بسیاری از مسائل را پیچیده ساخت به گونه ای که حضور اندیشمندان ،صاحب نظران وکارشناسان در امور کشورچندان جدی نبود واگر هم بود بسیار گزینشی بوده است . شکی وجود ندارد که ساختن یک کشور جنگ زده نیاز به مشارکت فوق العاده گسترده داشت ، متاسفانه عناصری بودند که بعد از جنگ یک دست بودن دولت ، نمایندگان مجلس وسایر نهادهای اجتماعی رامطرح کردند ودر اجرای این شعار حتی روزنه هایی که در زمان جنگ برای نقد وبررسی مسائل گشوده بود را نیز بستند . این تفکر واندیشه ، حتی سال های آخر ریاست جمهوری دوره دوم بعداز جنگ ، طرفداران نظام اسلامی را هم به خشم آورده است .اصول قانون اساسی که لازم بود به تدریج در این دوران به اجرا در آید ولی نه تنها چنین نشد بلکه گاهی از اوقات اگر روز نامه ای بر حسب اتفاق حرکتی از حرکات اقتصادی ، فرهنگی واجتماعی دولت را به نقد می کشید بلافاصله در نماز جمعه مطالب مندرج روز نامه مطرح ودر باره آن واکنش نشان داده می شدواین دسته از مطبوعات متهم می شدند که چوب لای چرخ دولت می گذارند . این نوع اندیشه وتفکر بخش زیادی از نیروهای ملی را که می توانستند در ساختن کشور مؤثر باشند منزوی وگوشه گیر ساخت . این نوع تفکر وبرداشت از هر کسی که ابراز گردد وبر روی کاغذ آید بدین معنی است که اندیشه وفکر برتر ونیرومندتر یا وجود ندارد واگر وجود دارد ارزش وقیمتی ندارد .تقریبا هشت سال همسویی مطلق ،فقدان فضای مناسب سیاسی برای ابراز نظر ،نداشتن برنامه های مناسب برای نسل جوان وبالاخره ده ها مساله ی دیگر از این دست ، موجب گردید تا مردم حماسه دوم خرداد رابا انتخاب آقای خاتمی خلق کنند. روش وبرنامه های آقای خاتمی در سیاست خارجی تشنج زدایی وحفظ آرامش در منطقه وجهان ،گفتگوی تمدن ها وفرهنگ ها وحسن همجواری با همسایگان بوده است ونیز برنامه های وی در بخش داخلی اجرای اصول قانون اساسی مانند آزادی احزاب تشکل های سیاسی ،نهادینه شدن قانون ،انتخابات شوراها ،آزادی مطبوعات ،برخورد با مخالفان در چارچوب قانون ،تحمل دید گاه مخالفان تا مادامی که به قانون احترام می گذارند،مشارکت مردم اعم اززن ومرد در عرصه های گوناگون جامعه،توسعه سیاسی همزمان با توسعه اقتصادی ومطالبی از این قبیل بوده است . اگر این امور که در قانون اساسی به عنوان حقوق مردم یاد شده ، پس از جنگ به تدریج در جامعه تحقق می یافت ، اکنون برای بسیاری این سؤال پیش نمی آمد که  آیااجرای برنامه های آقای خاتمی برای کشور دشواری ایجاد نمی کند؟ به هر تقدیر جهان در حال پیشرفت وترقی لحظه به لحظه می باشد وتغییر ودگرگونی باسرعت انجام می گیرد. به نظرمی رسد همه به این نکته دست یافتند که در جامعه ی بسته آهنگ توسعه در زمینه های مختلف کند است ، جز اندکی که هنوز اعتقاد دارند جامعه باید بسته باشد وهر چه که مصلحت اندیشان می گویند وبه آن باوردارند،مردم مؤظفند به آن گردن نهند. این تفکر وبرداشت طبعا مردم را از اندیشیدن وعمل به یافته های خویش منع می سازد. مردم در انتخابات اخیر با مطالعه ی برنامه های ارائه شده به متنوع ترین ،کار آمد ترین ،وجامع ترین آن رای دادند . برنامه های آقای خاتمی به اندیشمندان اطمینان داد که گفتگو ،تضارب افکار وتبادل نظر پیکر مجهولات را می شکافد وسبب پیدایش معلومات نو وتازه درزمینه های سیاسی ،علمی  واقتصادی می گردد.همین برداشت موجب گردید تا حجم مطبوعات ،نشریات  وخوانندگان آن روز به روز افزایش یابد بسیاری از مسوولان ونمایندگان عادت کردند مطبوعات را به خاطر نوشتن مطلبی طرد وصاحب آن را تکفیر ویا انگ بزنند به نظر می رسد این حرکت ویا اقداماتی از این دست شایسته وپسندیده نیست زیرا فکر باید با فکر پاسخ داده شود. منطقی ترین شیوه برای این دسته این است که با امکانات موجود واندیشه خود مطبوعات وتریبون خویش را تقویت کنند واز مواضع خویش به طور اصولی ومنطقی دفاع نمایند ترساندن ،تهدیدنمودن وانگ زدن کسی رابه سر منزل مقصود نمی رساند .انتظار حماسه سازان دوم خرداداز آقای خاتمی این است آنچه که به مردم وعده داده است چیزهایی است که در قانون اساسی به آن  تصریح شده است وهرگز از آن مواضع اعلام شده ، عقب نشینی نکنند . زیرا به تعبیر وی عقب نشینی وعدول از مواضع  نقض پیمانی است که با مردم بسته است .                           

سید محمد حسین دریاباری

چاپ شده در نشریه آینده سال اول پیش شماره 1اول خردادماه 1377